Tổng Bí thư Lê Duẩn nói chuyện với cán bộ, công nhân Nông trường Tây Hiếu, tỉnh Nghệ Tĩnh, ngày 22/4/1979. (Ảnh: Văn Bảo/TTXVN)

Thượng tá, Nhạc sỹ Ngọc Khuê, nguyên Đoàn trưởng Đoàn nghệ thuật Không quân nhân dân, tác giả của bài hát “Mùa xuân Làng lúa làng hoa” nổi tiếng, đồng thời cũng là tác giả của bài hát “Khắc ghi tên Người – Bác Ba Lê Duẩn” tâm sự: “Tôi được đọc bài thơ của anh Lê Khánh Hưng, là cháu trai nội của Cố Tổng bí thư Lê Duẩn mà anh vừa viết nhân kỷ niệm 116 năm, ngày sinh nhật ông Lê Duẩn (7/4/1907 – 7/4/2023).

Tôi thật sự xúc động khi nghĩ về Cố Tổng Bí thư Lê Duẩn, người đã cống hiến cả đời mình cho sự nghệp Cách mạng của Đảng, của đất nước Việt Nam ta. Tôi đã chủ động đặt vấn đề với anh Lê Khánh Hưng để phổ nhạc bài thơ này, và tôi coi đây là tiếng nói thế hệ cháu con chúng tôi với Tổng Bí thư Lê Duẩn yêu quý, nhà lãnh đạo kiệt xuất của Đảng ta. Tôi nghĩ làm sao cho âm nhạc của mình cũng phải đem lại sự xúc động lớn cho người nghe. Khán thính giả không chỉ là những người trong gia đình, dòng tộc của Cụ, mà là cho tất cả mọi người – những người chiến sĩ Cộng sản, những người Đảng viên và những người dân yêu nước thương nòi.

Đối với Cố Tổng Bí thư Lê Duẩn thì có thể nói là cả nước đều trân quý ông, thấy được công lao to lớn của ông đối với sự nghiệp Cách mạng của dân tộc. Còn trong bài ca, tôi thấy cần phải nhấn mạnh vào mấy chi tiết như: Đối với Cách mạng miền Nam ta, trong những năm cực kỳ gian lao và anh dũng, cũng chính vì thế mà đồng bào đồng chí miền Nam đã gọi đồng chí Lê Duẩn với một cái tên thân thuộc là Anh Ba, là Bác Ba Lê Duẩn.

Vào những năm 1948-1950, ở Nam bộ người ta truyền nhau một từ mới lạ: “200 bougies”. Đó là một từ tiếng Pháp, có nghĩa là ngọn đèn sáng 200 nến. Ngọn đèn ấy là anh Ba Lê Duẩn. Trong bài hát của chúng tôi có chi tiết rất đặc sắc này. Và chi tiết Đền thờ cố Tổng Bí thư Lê Duẩn tọa lạc trên hòn đảo giữa lòng hồ Kẻ Gỗ, thuộc xã Cẩm Mỹ, huyện Cẩm Hà, tỉnh Hà Tĩnh bởi khi xưa, đây chính la quê gốc của ông và ông cũng là người có nhiều quyết sách giúp Hà Tĩnh sớm hoàn thành công trình đại thủy nông kỳ vĩ này. Rồi dòng sông Thạch Hãn quê hương, nơi lãnh tụ đã được sinh ra, và cũng là nơi “Nay Nam, mai Bắc” suốt trong những năm kháng chiến có mấy khi ông được về thăm…

Nhạc sỹ Ngọc Khuê, tác giả bài hát “Khắc ghi tên Người – Bác Ba Lê Duẩn”.

Cũng chính vì những nguyên do ấy, tôi đã lấy chất liệu dân ca Nghệ Tĩnh, lấy hơi hướng của dòng dân ca đã bao đời thấm trong tim bao người ấy để phổ nhạc cho bài thơ, cố gắng tạo được dấu ấn nhất định trong lòng người nghe nhạc. Bài hát được viết theo thể 2 đoạn đơn, đoạn B là phát triển của A, nhưng cũng không xa rời với A để tạo sự nhất quán.

Đặc biệt là đoạn CODA để kết, tôi đã cho giai điệu dâng lên, tạo thành những nốt cao sở trường của ca sĩ – Nghệ sĩ Ưu tú Nguyễn Hương Giang, Thượng tá, Giảng viên trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội, và quả nhiên cái kết cũng rất thoả đáng! Với sự hoà âm phối khí hoàn hảo của Nhạc sĩ, Thượng tá, Trưởng phòng Đào tạo Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội Mai Kiên, cùng sáo trúc của Nghệ sĩ sáo trúc Minh Dương, thật lòng mà nói đây xứng đáng là một ca  khúc xuất sắc về một lãnh tụ của Đảng là đồng chí Lê Duẩn, đã thổi hồn cho ca khúc làm lay động lòng người.”

Lời bài hát “Khắc ghi tên Người- Bác Ba Lê Duẩn”.

Thượng tá, NSƯT Nguyễn Hương Giang, nghệ sỹ trước đây rất thành công với  vai chị Sứ trong nhạc kịch “Hai người mẹ” của Thiếu tướng nhạc sỹ An Thuyên (cũng là chú ruột của NSƯT Nguyễn Hương Giang) tâm sự về bài hát “Khắc ghi tên Người – Bác Ba Lê Duẩn”: “Có lẽ bởi quê hương tôi ở Nghệ An nên giong hát  thấm đậm chất ví dặm nên các tác giả đã mời tôi là ca sỹ đầu tiên được vinh dự hát bài hát này. Phải nói ngay đây là một sáng tác rất hay, cả nhạc và lời thơ, về lãnh tụ của Đảng là Tổng bí  thư Lê Duẩn. Ngay câu đầu tiên của ca khúc đã gây nên sự  xúc động. Hình ảnh người lãnh tụ, người con của quê hương cách mạng đã nung nấu trong tim sự nhiệt huyết lớn lao nhưng âm thầm lặng lẽ, toả sáng trong lòng ta hơn bao giờ hết. Bác Ba – cái tên thân thương gần gũi “Miền nam bao thương nhớ… Bà con cô bác thân tình gọi là bác ba Lê Duẩn…” rất đỗi thân thương, và con người mộc mạc, giản dị trên những kênh rạch miền Nam hay bên dòng sông thạch hãn yêu thương…

NSƯT Nguyễn Hương Giang – người thể hiện bài hát “Khắc ghi tên Người – Bác Ba Lê Duẩn”.

Nói thật, tôi từng nhiều năm là ca sỹ của Đoàn nghệ thuật Quân khu 9, nên rất thấm tình người phương Nam với Bác Hồ, Bác Ba Lê Duẩn kính yêu… Tôi nhớ ngay khi bài hát thành hình, NSƯT Nguyễn Hương Giang và dàn nhạc với chỉ huy Mai Kiên, đã trình diễn rất xúc động và xuất thần bài ca. Nhiều cán bộ chiến sỹ thưởng thức buổi ấy đều hết sức động tưởng nhớ Đồng chí Lê Duẩn và các đồng chí lãnh đạo xuất sắc của Đảng. Buổi phát thanh quân đội đã nhanh chóng thu thanh bài hát, để phát đi rộng rãi cho toàn quân toàn dân nghe vào dịp kỷ niệm 116 năm sinh nhất cua cố Tổng bí thư Lê Duẩn. Một việc làm và hoạt động  nghê thuật rất  giàu  ý nghĩa!